Jak legalnie zatrudnić pracownika z Ukrainy? A może warto dać pracę osobom z tego państwa? Wielu ludzi uciekło z Ukrainy przed wojną. Chcesz im w ten sposób pomóc? Dobre chęci to tutaj nie wszystko. Trzeba bowiem dostosować się do aktualnych przepisów, by zatrudnić Ukraińców w 100% zgodnie z prawem.
Kto może legalnie pracować na terenie naszego kraju?
Warto zaznaczyć, że w związku z toczącą się wojną na Ukrainie w życie weszły nowe przepisy, które obowiązują już od kilku miesięcy. Jeśli zatem analizowałeś to zagadnienie np. na początku stycznia, to od tego czasu nastąpiło wiele roszad. Aktualnie mogą u nas pracować obywatele Ukrainy, którzy przebywają w Polsce zgodnie z przepisami i mają ważny tytuł pobytowy. Prawo dopuszcza także inną ewentualność. Można zatrudnić też osoby, które przybyły legalnie na terytorium Rzeczpospolitej Polski w okresie od 24 lutego 2022 roku i mają w planach pozostanie w Polsce.
Co ważne, „obywatel Ukrainy” to nie zawsze tylko jedna osoba (pod kątem przepisów). Prawo otwiera bowiem pewną „furtkę” na tej płaszczyźnie. Przez „obywatela Ukrainy” rozumie się także np. małżonka tego obywatela, który co prawda nie ma obywatelstwa ukraińskiego, ale przybył na terytorium naszego kraju w związku z działaniami wojennymi, które są aktualnie tam prowadzone. Wszystko jest dokładnie wyjaśnione w ustawie z dnia 12 marca 2022 roku. Załóżmy, że tytuł „obywatela Ukrainy” ma Ukrainka, która od lat pracuje w Polsce. Jej mąż jest Włochem, który przed wojną mieszkał na Ukrainie. Przez agresję Rosji musiał jednak uciekać i tak trafił do Polski. Wówczas także może on skorzystać z praw, które w tym momencie przysługują „obywatelom Ukrainy”. Warto dodać, że przybyszy ze Wschodu można zatrudniać na podstawie zarówno umowy o pracę, jak i umowy zlecenie itp.
Bardzo ważna jest legalizacja pobytu
Coraz częściej myślisz o zatrudnieniu osób z Ukrainy? Aby to wszystko miało „ręce i nogi”, trzeba sprawdzić m.in. legalność pobytu konkretnych osób i w razie czego pomóc im z załatwieniem formalności. Jest też tutaj inna ewentualność. Możesz bowiem skorzystać z pomocy np. agencji pracy. Są tam zatrudnione osoby, które świetnie znają aktualne przepisy. Dzięki temu wiedzą, co trzeba krok po kroku zrobić, by osoby z Ukrainy mogły swobodnie wykonywać pracę na terenie naszego kraju (uwzględniając przy okazji rozmaite branże).
Aby pobyt był legalny, trzeba posiadać m.in. tytuł pobytowy. Jest to zaś taki dokument, która uprawnia do przebywania na terytorium Polski, ale także innego kraju należącego do Unii Europejskiej. Wyodrębniamy tutaj m.in. zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt czasowy, paszport (w kontekście wjazdu i pobytu na terytorium Polski w przypadku ruchu bezwizowego), czy zaświadczenie o korzystaniu z ochrony czasowej (musi być ono wydane przez Urząd do Spraw Cudzoziemców).
W prawie jest także wyodrębniona tak zwana ochrona czasowa. Dzięki temu obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski w okresie od 24 lutego 2022 roku (do teraz) mają pewne przywileje, których wcześniej nie było w przepisach. Chodzi o to, że ich pobyt na terytorium Rzeczpospolitej Polski jest legalny przez 18 miesięcy (od 24 lutego 2022 roku do 23 sierpnia 2023 roku). Co istotne, prawo do legalnego pobytu zostanie utracone w przypadku obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski po 24 lutym 2022 roku, ale później np. wyjechali z kraju na dłużej niż 30 dni. Co jeszcze jest ważne? Osoby z Ukrainy, które przekroczyły granicę RP po 24 lutym 2022 roku, muszą mieć stempel w paszporcie lub innym dokumencie podróży (jest on zaś tam umieszczony przez rodzimą Straż Graniczną). W innym razie trzeba ubiegać się o nadanie numeru PESEL.
Należy powiadomić właściwy powiatowy urząd pracy
Jeśli powyższe formalności zostały sprawdzone, to czas na kolejny krok. Jest to już właściwe zatrudnienie pracowników z Ukrainy apsprofit.pl/dla-pracodawcy/pracownicy-z-ukrainy. Na tym jednak „papierologia” się nie kończy. Obowiązkiem szefa jest poinformowanie (o wystąpieniu tego zdarzenia) właściwego powiatowego urzędu pracy (ze względu na siedzibę albo miejsce zamieszkania pracodawcy). Można to zrobić nawet przez internet. W tym celu warto odwiedzić portal online praca.gov.pl. Ten przepis obowiązuje w rozmaitych sytuacjach.
Dotyczy osób, które np. przebywają w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy lub osób, które trafiły do naszego kraju po 24 lutym 2022 roku (ze względu na prowadzone na Ukrainie działania wojenne). Jakie dane podać zaś w formularzu do powiatowego urzędu pracy? Chodzi przede wszystkim o informacje dotyczące podmiotu, który zamierza powierzyć wykonywanie pracy cudzoziemcowi. Urzędników interesują także dane osobowe cudzoziemca, jak i fakty odnoszące się do rodzaju wykonywanej pracy. O czym jeszcze nie można zapominać? Pracownicy powinni mieć zapewnione co najmniej minimalne wynagrodzenia. Umowa musi być tak przetłumaczona, by ją dokładnie zrozumieli. Pracodawca powinien także zgłosić pracowników z Ukrainy do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego (w ciągu tygodnia od dnia podjęcia przez nich pracy na konkretnym stanowisku).
